Fellesstart

For den langrennsinteresserte er det gode dagar med etapperennet Tour de Ski på fjernsyn nesten kvar dag. Denne konkurransen med 9 renn på snaue to veker, blei arrangert fyrste gong for rundt fem år sidan for å gjera langrenn meir attraktiv som TV-sport. I det heile har langrennsfolket gått svært langt for å bli TV-vennlege. Altfor langt etter mi meining.

Eg mislikar til dømes fellesstartane. Eit klokt hovud fann ut at det blei for komplisert for mellom-europearane å sjå på at løparane starta individuelt og sloss mot klokka. Det måtte bli lettfatteleg: Fyrste mann til mål. Punktum. Då ville det bli meir spanande.

Men slik har det dessverre ikkje blitt. Ei fem-mil med fellestart er eit einaste stort gjesp. Dei beste løparane held seg samla til det gjenstår eit par kilometer. Då blir tempoet skrudd opp, og i den siste skråninga rykker Petter Snørrthug. Eg veit ikkje om det er løypene som er for lette, eller løparane som er for feige, men ingen prøver eller greier å stikka av frå dei andre. Det er bortkasta tid å sjå anna enn dei siste 10 minutta, særleg i herreklassen. Unntaket var 30 km under OL i Vancouver, der svenskane laga stor underhaldning med briliant taktikk. Dei gode, gamle fem-milene med intervallstart derimot...

Då kunne du fylgja løpsutviklinga til kvar enkelt frå passeringspunkt til passeringspunkt. Løparane var overlatt til seg sjølv i einsam kamp mot klokka, og då kunne litt av kvart henda. Den som hadde opna for hardt, kunne ikkje gøyma seg inne i eit felt og bli trekt med. Han måtte vær så god bita tennene saman og betala prisen: sjå at forspranget minka kilometer for kilometer. Eller du hadde dei løparane som opna forsiktig og lista seg oppover resultatlistene så forsiktig at ein nesten ikkje blei obs på dei før dei gjekk i mål til andreplass.

Eit drama som duellen mellom Bjørn Dæhlie og Niklas Jonsson under OL i 1998 er det umogleg å gjenskapa i form av ein fellesstart. Dessverre. 

No driv til og med skøytesporten - den mest ubesudla av alle vinteridrettar - og leflar med fellesstart. Den spanande, 13-minutters kampen mann mot mann på 10 000 m blir for trøytsam for det moderne TV-publikumet, og fjernsynsselskapa krev endringar for å visa sporten. Resultatet er fellesstart på langdistansen, foreløpig på eit forsøksstadium. Og la oss håpa at det blir med forsøket.

Skøyteløp er ein  sport der det er relativt lett å henga på motstandarane. Den store farten gjer at det er kjempefordel å ligga bak - mykje meir enn i langrenn - og isen er naturleg nok fri for bakkar der dei beste kan setta inn støtet. Mellomdistanseløparar som elles ville blitt ein halv runde bak, kan gå til topps fordi dei greier å henga med inn og har ein god spurt. Slikt er ikkje god underhaldning. Det er berre trist. For langdistanseløparane, for dei som kjem på slike idéar og for heile skøytefolket. 

Skøytesporten må ikkje bli ei leikegrind for dei som ikkje har anna å fara med enn Snørrthug-rykk. Eg er redd fellesstart snarare skremmer bort dei ekte skøyteentusiastane enn å trekka nye massar til sporten. Det må vera noko for oss som likar å sjå  seige atletar i kamp mot mjølkesyra, mørke tankar og klokka òg. 10 000 m skøyter på tradisjonelt vis er nesten den siste arenaen for det nå som skifolket i pur velvilje har tatt livet av 5-mila si.

Det er ein grunn til at skøytesporten så å seia ikkje har endra seg sidan slutten av 1800-talet: Han fungerer.

Eg såg ein slik skøytefellesstart på TV før jul. Det var eit meiningslaust kaos, og den gamle skøytekommentatoren Per Jorsett oppsummerte det heile treffande neste dag: "Dersom det tradisjonelle ikke holder, så får sporten heller gå ned med flagget til topps."